Σύμφωνα με τα τελευταία πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), η αυτοκτονία αποτελεί μία από τις σημαντικότερες αιτίες θανάτου παγκοσμίως στις νεαρές ηλικίες, καταλαμβάνοντας τη δεύτερη θέση για τις ηλικίες 15 έως 29 ετών, μετά τα τροχαία δυστυχήματα. Περισσότεροι από 700.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους ετησίως εξαιτίας αυτοκτονίας, ενώ για κάθε καταγεγραμμένο θάνατο υπολογίζεται ότι αντιστοιχούν τουλάχιστον 20 απόπειρες.
Στην Ευρώπη, τα στοιχεία είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά. Ένα στα επτά παιδιά και εφήβους ζει με κάποια ψυχική διαταραχή, ενώ τα κορίτσια επηρεάζονται δυσανάλογα, καθώς μία στις τέσσερις έφηβες ηλικίας 15 έως 19 ετών αντιμετωπίζει ψυχική δυσκολία. Παράλληλα, ένα στα πέντε κράτη της περιφέρειας δεν διαθέτει εξειδικευμένη πολιτική για την ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων, ενώ το ένα στα τέσσερα δεν προσφέρει επαρκείς κοινοτικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Η αναλογία ενός παιδοψυχιάτρου ανά 76.000 παιδιά και εφήβους αποτυπώνει τις σοβαρές ελλείψεις στο σύστημα φροντίδας.
Στην Ελλάδα, η αυτοκτονία στις ηλικίες κάτω των 20 ετών παραμένει ένα σοβαρό ζήτημα δημόσιας υγείας, το οποίο δεν έχει τύχει της απαιτούμενης θεσμικής προσοχής. Ο δείκτης θνησιμότητας αυτοκτονίας για τις ηλικίες 15 έως 19 ανέρχεται σε 2,2 θανάτους ανά 100.000 κατοίκους, ενώ για τις ηλικίες 10 έως 14 ετών τα περιστατικά είναι σπανιότερα αλλά υπαρκτά. Αν και οι σχετικοί δείκτες στη χώρα παραμένουν χαμηλότεροι σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η υποκαταγραφή είναι δεδομένη, καθώς μεγάλο μέρος των περιστατικών καταγράφεται με διαφορετική αιτιολογία ή δεν δηλώνεται καθόλου. Το φαινόμενο, επομένως, παραμένει υποεκτιμημένο, γεγονός που καθιστά επιτακτική την ανάγκη θεσμικής και επιστημονικής επαγρύπνησης.
Παρά τους σχετικά χαμηλούς δείκτες αυτοκτονίας σε αυτή την ηλικιακή ομάδα σε σύγκριση με άλλες ομάδες του πληθυσμού, οι έφηβοι πραγματοποιούν συχνότερα απόπειρες αυτοκτονίας σε σύγκριση με τους ενήλικες, ενώ τα ποσοστά αυτοτραυματισμού είναι πολλαπλάσια. Διεθνείς μελέτες εκτιμούν ότι το 10–15% των εφήβων έχει προβεί σε τουλάχιστον έναν αυτοτραυματισμό, με την πλειονότητα να μην ζητά επαγγελματική βοήθεια, είτε λόγω άγνοιας είτε λόγω στίγματος, παράγοντα που παραμένει έντονα παρών στην ελληνική κοινωνία.
Η κλινική εμπειρία της ΚΛΙΜΑΚΑ αλλά και οι κατευθύνσεις του ΠΟΥ αναδεικνύουν την ανάγκη για ένα συνεκτικό εθνικό πλαίσιο πρόληψης που θα περιλαμβάνει την εκπαίδευση επαγγελματιών και εκπαιδευτικών, τον προσυμπτωματικό έλεγχο για την έγκαιρη ανίχνευση ψυχικών διαταραχών, τη συστηματική καταγραφή και αξιολόγηση των περιστατικών, καθώς και την προώθηση μιας κουλτούρας ψυχικής υγείας χωρίς στίγμα. Η έμφαση στην επιγενετική φροντίδα μέσω υγιεινού τρόπου ζωής, επαρκούς ύπνου, διατροφής, διαχείρισης του στρες και ψυχοεκπαίδευσης αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα μιας σύγχρονης στρατηγικής πρόληψης.
Η ΚΛΙΜΑΚΑ, μέσω του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών, συνεχίζει να εργάζεται για τη συστηματική καταγραφή, την επιστημονική τεκμηρίωση και την προώθηση πολιτικών που θα στηρίζουν τη ζωή, ιδιαίτερα στις νεότερες γενιές.
————————————————————————–
Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας
Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών, ΚΛΙΜΑΚΑ
Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018
Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας
Ευμολπιδών 30-32, Κεραμεικός
Τηλ. 210-3417160-3
help@suicide-help.gr
