Κινητή Μονάδα Ψυχικης Υγείας Ν.Α. Κυκλάδων
Η Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας ΝΑ Κυκλάδων ιδρύθηκε το 2003 υπό την επιστημονική ευθύνη της ΚΛΙΜΑΚΑ, προκειμένου να παράσχει τις υπηρεσίες της στο νησιωτικό χώρο των Ν.Α Κυκλάδων και ειδικότερα στα νησιά Νάξος, Ίος, Αμοργός, Σίκινος, Φολέγανδρος, Θήρα, Θηρασιά, Ανάφη, Δονούσα, Σχοινούσα, Ηρακλειά και Κουφονήσι. Έδρα της Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας ορίστηκε η Νάξος λόγω της κομβικής θέσης του νησιού που καθιστά πιο εύκολη την μετάβαση στον υπό κάλυψη γεωγραφικό χώρο. Από το 2021, η Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας ενισχύει το Πολυδύναμο Περιφερειακό Ιατρείο Μεγίστης, με Μονάδα Τηλεψυχιατρικής, προκειμένου να καλυφθούν πλήρως οι ανάγκες των κατοίκων και επισκεπτών του ακριτικού νησιού στα πεδία των υπηρεσιών ψυχικής υγείας και ψυχοκοινωνικής στήριξης.
Η συγκεκριμένη περιοχή καταλαμβάνει περίπου το ένα τρίτο του νομού Κυκλάδων και πρόκειται για ένα σύμπλεγμα που καλύπτει συνολικά μια περιοχή 850 τετραγωνικών χιλιομέτρων και αποτελείται από νησιά, πολύ μικρά τα περισσότερα, με περιορισμένες αναπτυξιακές δομές και συχνά προβληματική, μη καθημερινή πρόσβαση λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών και του ελλιπούς ακτοπλοϊκού δικτύου. O πληθυσμός ανέρχεται στους 44.135 ενώ τους θερινούς μήνες αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο. Η γεωγραφική τους έκταση και διαμόρφωση αλλά και η οικιστική τους διασπορά καθώς και οι κοινωνικές, οικονομικές και πολιτιστικές συνθήκες σε συνδυασμό με τη φύση των ψυχικών διαταραχών δυσχεραίνουν την πρόσβαση των κατοίκων των νησιών στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και στα μεγαλύτερα από τα νησιά της ακτίνας δράσης, όπως η Νάξος και η Σαντορίνη, υπήρχε παντελής απουσία επαγγελματιών ψυχικής υγείας. Όσοι κάτοικοι χρειάζονταν ψυχιατρική περίθαλψη έπρεπε να επισκεφθούν το Νοσοκομείο της Σύρου, ή κάποια από τις υπηρεσίες της Αθήνας.
Υποδομή, προσωπικό και τεχνολογικός εξοπλισμός
Στο Διάγραμμα, οι κύκλοι με σκίαση αντιπροσωπεύουν τα νησιά στα οποία υπάρχει εγκατεστημένος εξοπλισμός τηλεψυχιατρικής, ενώ οι γραμμές υποδηλώνουν τις συνδέσεις ανάμεσα στα νησιά καθώς και τις συνδέσεις μεταξύ των νησιών και της Αθήνας. Οι συνδέσεις αφορούν επισκέψεις μέσω Τηλεψυχιατρικής ή/και φυσικές επισκέψεις. Στις παρενθέσεις, διασαφηνίζεται αν ο χώρος στον οποίο παρέχονται οι υπηρεσίες είναι μισθωμένος ή αν έχει παραχωρηθεί δωρεάν από τα κατά τόπους Κέντρα Υγεία και Δημοτικές Αρχές.
O εξοπλισμός που διαθέτει κάθε σκιασμένος κύκλος περιλαμβάνει μια διπλή σύνδεση ISDN, ένα κωδικοποιητή-αποκωδικοποιητή (CODEC), μια κάμερα, μια οθόνη και ένα σύστημα ήχου αποτελούμενο από μικρόφωνο και ηχεία. Επιπρόσθετα σε κάθε γραφείο υπάρχει ηλεκτρονικός υπολογιστής ο οποίος παρέχει πρόσβαση στον ηλεκτρονικό ιατρικό φάκελο.
Ο ρόλος της Τηλεψυχιατρικής στην πρόληψη των Ακούσιων Νοσηλειών
Τα επείγοντα ψυχιατρικά περιστατικά, απαιτούν την άμεση παρέμβαση ψυχιάτρου καθώς και την κινητοποίηση πολλαπλών πόρων της Κοινότητας. Η δυνατότητα παρέμβασης στην κρίση και η τακτική παρακολούθηση, που καθίστανται εφικτές μέσω της Τηλεψυχιατρικής, μπορούν να αποτρέψουν τη νοσηλεία για ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών και να διευκολύνουν την ένταξη στην κοινότητα. Είναι σημαντικό, οι αρμοδιότητες των εμπλεκομένων καθώς και οι διαδικασίες αντιμετώπισης του επείγοντος να έχουν καθοριστεί σαφώς και να έχουν λάβει τη μορφή πρωτοκόλλου, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις αυτές όπου η παρέμβαση του ψυχιάτρου γίνεται μέσω τηλεψυχιατρικής.
Όταν ένα επείγον περιστατικό παραπέμπεται στην Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας ΝΑ Κυκλάδων από τα Κέντρα Υγείας, την Εισαγγελία, το Αστυνομικό Τμήμα ή τα κατά τόπους Λιμεναρχεία ο ασθενής προσέρχεται προς εξέταση συνοδεία ασθενοφόρου ή περιπολικού.
Όταν η παραπομπή έχει γίνει από Κέντρο Υγείας, ο ασθενής εξετάζεται από δύο απομακρυσμένους ψυχίατρους, παρουσία του επαγγελματία που εδρεύει στο νησί ή/και παρουσία του εφημερεύοντα γιατρού του Κέντρου Υγείας. Ευνόητο είναι ότι όταν η μονάδα ψυχικής υγείας και το σύστημα της τηλεψυχιατρικής βρίσκονται μέσα στο Κέντρο Υγείας η διαδικασία παραπομπής και αντιμετώπισης του επείγοντος είναι πιο άμεση (πχ. Στην Ίο, το γραφείο της μονάδας ψυχικής υγείας βρίσκεται μέσα στο Κέντρο Υγείας κι έτσι το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό έχει 24ωρη άμεση πρόσβαση στο σύστημα της τηλεψυχιατρικής). Όταν ο ασθενής προσέρχεται συνοδεία αστυνομικών, συνιστάται οι τελευταίοι να αποχωρούν από την αίθουσα εξέτασης –εκτός και αν συντρέχουν ιδιαίτεροι λόγοι- και να εισέρχονται προκειμένου να λάβουν ενημέρωση και κατευθύνσεις από τους εξετάσαντες ψυχιάτρους και τον επαγγελματία που εδρεύει στο νησί. Ανάλογα με την περίπτωση, μπορεί να συστηθεί η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, η βραχεία νοσηλεία του ασθενούς στο γενικό Νοσοκομείο (όταν πρόκειται για την Νάξο), κατ’ οίκον νοσηλεία, ακούσια νοσηλεία σε ψυχιατρικό νοσοκομείο της Αθήνας κ. ο. κ.
Κατά τα έτη 2003-2015 η Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας ΝΑ Κυκλάδων δέχθηκε 249 εντολές από την εισαγγελία προκειμένου να γνωματεύσει αν τα άτομα έχρηζαν ακούσιας νοσηλείας. Σε 139 περιπτώσεις πραγματοποιήθηκε ακούσια εισαγωγή σε ψυχιατρικό νοσοκομείο. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων η διάγνωση αφορούσε ψυχωτική διαταραχή. Σε 110 περιπτώσεις οι γνωματεύσεις ήταν αρνητικές και οι ασθενείς αντιμετωπίσθηκαν στην κοινότητα.
Η δυνατότητα 24ωρης ψυχιατρικής και ψυχολογικής παρέμβασης στην κρίση με χρήση της Τηλεψυχιατρικής καθώς και η ορθή συνεργασία και δικτύωση όλων των εμπλεκομένων πλευρών (εισαγγελία, αστυνομία, ιατρονοσηλευτικό προσωπικό του Γ.Ν., επαγγελματίες ψυχικής υγείας, ασθενείς και υποστηρικτικό πλαίσιο) μπορεί να επιφέρει πολλαπλά οφέλη κατά την εφαρμογή των αρχών της κοινοτικής ψυχιατρικής. Καθίσταται δυνατή, αφενός μεν η αποφυγή της διακομιδής στην Αθήνα προκειμένου να λάβουν γνωμάτευση για το σύνολο των περιστατικών και αφετέρου η αποφυγή της ακούσιας νοσηλείας για σημαντικό ποσοστό ασθενών.
ΝΑΞΟΣ: Οδός Δανακού, Χώρα Νάξου, 843 00
Τηλέφωνο: 2285026982
Fax: 2285026983
ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ: Μεσσαριά: 2286025961
ΑΜΟΡΓΟΣ: Κατάπολα: 2285071840
ΚΑΣΤΕΛΛΟΡΙΖΟ: Πολυδύναμο Περιφερειακό Ιατρείο Μεγίστης, 2246049267
Δράσεις Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας ΝΑ Κυκλάδων
Η Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας ΝΑ Κυκλάδων συνεχίζει να παρέχει υψηλής ποιότητας υπηρεσίες ψυχικής υγείας, ακολουθώντας τις αρχές της κοινοτικής ψυχιατρικής και τηρώντας όλα τα μέτρα προστασίας. Ενισχύθηκαν οι κατ’ οίκον επισκέψεις σε συνεργασία με τα περιφερειακά αγροτικά ιατρεία και το πρόγραμμα Βοήθεια στο Σπιτι, πάντα με τα απαραίτητα μέτρα. Υποστηρίχτηκαν οι ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, χρησιμοποιώντας εφαρμογές τηλεδιάσκεψης από το σπίτι τους, θέλοντας να αποφύγουμε τον κίνδυνο έκθεσης τους. Οργανώθηκαν ημερομηνίες διεξαγωγής προληπτικών ελέγχων μνήμης σε άτομα άνω των 60 ετών στην Αμοργό και τη Νάξο, κατόπιν ραντεβού. Πραγματοποιήθηκε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα για παιδιά ηλικίας 5-12 ετών με τίτλο “Μαθαίνω τον εαυτό μου και τα συναισθήματά μου μέσα από τον κόσμο των παραμυθιών”. Κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας ημέρας πρόληψης της αυτοκτονίας, έγινε ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού με τη διανομή ενημερωτικού υλικού στον χώρο της μονάδας.
