Tο επίπεδο της ψυχικής υγείας αποτελεί έναν από τους πλέον κρίσιμους δείκτες δημόσιας υγείας, με τον αυτοκτονικό ιδεασμό να αποτελεί συχνά το αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης ψυχικής επιβάρυνσης. Παρά την πρόοδο στην ευαισθητοποίηση και αποστιγματοποίηση των ψυχικών διαταραχών, τα διαθέσιμα στοιχεία καταδεικνύουν ότι ο επιπολασμός τους, καθώς και η παρουσία σκέψεων αυτοκτονίας, παραμένουν ιδιαίτερα αυξημένα, ιδίως στις νεότερες ηλικιακές ομάδες.
Ενδεικτικά :
• Στην Ευρώπη, ο επιπολασμός των ψυχικών διαταραχών υπολογίζεται στο 17–18% ετησίως
• Στην Ιρλανδία, το 18,5% των ενηλίκων αναφέρει ιστορικό κάποιας ψυχικής ασθένειας
• Στη Γαλλία, το 9,8% αναφέρει τουλάχιστον ένα καταθλιπτικό επεισόδιο στο παρελθόν
• Στην Αυστραλία, το 20% των ενηλίκων παρουσίασε ψυχικές διαταραχές και το 13% ανέφερε σοβαρές σκέψεις αυτοκτονίας
• Στην Ιαπωνία, οι σοβαρές σκέψεις αυτοκτονίας καταγράφονται σε ποσοστό 5,5% των ενηλίκων
Τα πιο πρόσφατα δεδομένα για το 2024 επιβεβαιώνουν τη σταθερά υψηλή επικράτηση σοβαρών ψυχικών διαταραχών και αυτοκτονικού ιδεασμού στον γενικό πληθυσμό των Ηνωμένων Πολιτειών. Συγκεκριμένα, το 5,5% των ενηλίκων ανέφερε σοβαρές σκέψεις αυτοκτονίας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους νέους ενήλικες (18–25 ετών) ανέρχεται στο 12,6%. Η εν λόγω ηλικιακή ομάδα παρουσιάζει σταθερά τα υψηλότερα ποσοστά τόσο ψυχικών διαταραχών (Any Mental Illness – AMI) όσο και σοβαρών ψυχιατρικών δυσκολιών (Serious Mental Illness – SMI), γεγονός που υπογραμμίζει την αυξημένη ψυχική ευαλωτότητα των νεότερων γενεών. Η τάση αυτή αναδεικνύει την αναγκαιότητα για έγκαιρο εντοπισμό των ομάδων υψηλού κινδύνου και την διασφάλιση της προσβασιμότητας σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας ενώ, παράλληλα, ενισχύεται η σημασία της συστηματικής καταγραφής, συγκριτικής αξιολόγησης και ανταλλαγής δεδομένων μεταξύ χωρών, ώστε να διαμορφώνονται τεκμηριωμένες και αποτελεσματικές στρατηγικές πρόληψης.
Η σύγκριση των επιπέδων ψυχικής νοσηρότητας και αυτοκτονικού ιδεασμού ανά χώρα δεν αποτυπώνει μόνο αριθμητικές διαφορές, αλλά φωτίζει και τις δομικές ανισότητες στην πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας, την παρουσία υποστηρικτικών δικτύων και την πολιτισμική στάση απέναντι στην ψυχική νόσο.
Η γνώση της γενετικής προδιάθεσης και η εκπαίδευση σε ζητήματα ψυχικής υγείας από τις νεαρές ηλικίες αποτελούν κρίσιμες παραμέτρους πρόληψης και έγκαιρης παρέμβασης. Η ενσωμάτωση της ψυχικής υγείας στο σχολικό περιβάλλον –μέσα από κατάλληλα προγράμματα αγωγής υγείας, εκπαίδευση των εκπαιδευτικών και ευαισθητοποίηση των γονέων– αποτελεί θεμέλιο για τη διαμόρφωση κοινωνιών που προλαμβάνουν αντί να παρεμβαίνουν εκ των υστέρων. Η κατανόηση της προδιάθεσης μπορεί να συμβάλλει στην ενίσχυση των προστατευτικών παραγόντων που μειώνουν τον αυτοκτονικό κίνδυνο μελλοντικά.
