…Άλλη μία μέρα στο σχολείο και ο Γ. δένει γρήγορα τα κορδόνια του πριν χτυπήσει το κουδούνι. Τα παραπάνω του κιλά δεν τα ξεχνά ποτέ όταν περνάει από το προαύλιο καθώς ακούει τις φωνές των συμμαθητών του να φωνάζουν ό,τι μπορεί ένα παιδικό μυαλό να φανταστεί. Δε θέλει να ξαναπάει σχολείο, δε θέλει να μιλήσει στους γονείς του, η μόνη παρηγοριά είναι η μουσική του, εκεί χάνεται μέσα στα ακουστικά του, εκεί οι φωνές των άλλων γίνονται μουσική και τραγούδια και τα σπασμένα του γυαλιά ξανακολλάνε…
Η 6η Μαρτίου έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Σχολικού Εκφοβισμού με σκοπό την ενημέρωση και δράση απέναντι σε περιστατικά συστηματικής και επαναλαμβανόμενης βίαιης συμπεριφοράς του μεγαλύτερου ή δυνατότερου μαθητή προς τον μικρότερο και πιο αδύναμο.
Ο σχολικός εκφοβισμός μπορεί να εκδηλωθεί υπό διάφορες μορφές όπως σωματική ή λεκτική βία αλλά και έμμεση επιθετικότητα όπως αποκλεισμός, καταστροφή αντικειμένων του θύματος, διάδοση ψευδών ειδήσεων αλλά και παρενόχληση μέσω ηλεκτρονικών μέσων δικτύωσης (cyberbullying) κτλ.
Το προφίλ των θυμάτων και των θυτών
Τα θύματα είναι παιδιά που είτε έχουν κάποια μειονεξία ή ξεχωρίζουν λόγω της διαφορετικότητας τους. Μπορούμε να μιλήσουμε για παιδιά με σωματικές αναπηρίες, ψυχικές διαταραχές, παιδιά που προέρχονται από μειονότητες, διαφορετική φυλή, χρώμα, θρησκεία, εμφάνιση ή διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό.
Ένας άλλος λόγος εκφοβισμού είναι και οι καλύτερες επιδόσεις κάποιων μαθητών σε σχέση με άλλους. Η αδυναμία των μαθητών και η αίσθηση μοναξιάς και εγκατάλειψης είναι πολύ έκδηλες.
Όσον αφορά τον ρόλο του θύτη, η συμπεριφορά ξεκινάει από μικρή ηλικία. Τα παιδιά θύτες δεν έχουν ενσυναίσθηση και δεν κατανοούν τις δυσκολίες του θύματος. Οι θύτες μπορεί, να επιτίθενται ασκώντας σωματική βία ή να διαδίδουν φήμες και να κατηγορούν το θύμα. Μερικές φορές έχουν τον ρόλο του αρχηγού και οι πράξεις τους γίνονται αποδεκτές, λειτουργώντας μιμητικά. Είναι πολύ πιθανόν τα παιδιά αυτά να έχουν υπάρξει τα ίδια μάρτυρες φυσικής βίας ή ακόμα και κακοποίησης.
Ψυχολογικά προβλήματα που διαρκούν μέχρι την ενήλικη ζωή
Οι επιπτώσεις του εκφοβισμού στην ψυχική υγεία μπορεί να ακολουθήσουν το άτομο μέχρι την ενήλικη ζωή του. Τα κύρια συναισθήματα που μπορεί να εκδηλώσουν τα παιδιά είναι έντονο άγχος, ανασφάλεια και φοβίες, ψυχοσωματικά προβλήματα και σοβαρές συναισθηματικές διαταραχές. Σε πολλές περιπτώσεις, οδηγούνται σε απουσίες από το σχολείο και άρνηση να πάνε. Τα τραύματα αυτά μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα εμφάνισης ψυχολογικών προβλημάτων όπως διαταραχές άγχους, κατάθλιψης και τάσεις αυτοκτονίας.
Ποιος ο ρόλος της πρόληψης στην εκπαίδευση
Η πρόληψη και αντιμετώπιση των προβλημάτων είναι πολύ σημαντικό να λαμβάνονται υπόψιν από την οικογένεια, το σχολείο και τους κρατικούς φορείς.
Πιο συγκεκριμένα ο ρόλος των γονέων πρέπει να περιλαμβάνει την εκπαίδευση των παιδιών τους ενάντια στην κουλτούρα του εκφοβισμού. Η ανοιχτή επικοινωνία με τους γονείς είναι απαραίτητη ώστε να αποκαλυφτεί αν τα παιδιά βιώνουν bullying ή εάν έχουν γίνει μάρτυρες κάποιου περιστατικού. Καθώς και η καλλιέργεια της αυτοπεποίθησης των παιδιών είναι εξίσου σημαντική στην αντιμετώπιση και τόνωση του σεβασμού τους προς τους τρίτους.
Η εκπαιδευτική κοινότητα οφείλει να είναι αρωγός στην προστασία των παιδιών και στην έγκαιρη αντίληψη των ομάδων που εκφοβίζουν μαθητές.
Τα προγράμματα και οι οργανωμένες δράσεις για την μείωση της επιθετικής και αντικοινωνικής συμπεριφοράς στα σχολεία καθώς και η δημιουργία κλίματος συνεργασίας διδασκόντων και μαθητών στο σχολείο οφείλει να αποτελεί προτεραιότητα.
