Γνωρίζουμε, ότι η γνώση έχει αναπόδραστη σχέση με την έρευνα, την εκπαίδευση και την καινοτομία στο πλαίσιο της σύνδεσής της με τα μεγάλα ερωτήματα του ανθρώπου, της φιλοσοφίας και της επιστήμης. Θεωρούμε, επίσης, πως η γνώση γίνεται πλούτος μόνο όταν μοιράζεται. Σε αυτή τη λογική, ψάχνοντας καινοτόμες έρευνες και επιστημονικά άρθρα πάνω στο κομμάτι της ψυχικής υγείας επιθυμούμε, να τα μοιραστούμε μαζί σας.
Στην ΚΛΙΜΑΚΑ και το Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, ερχόμαστε καθημερινά σε επαφή με ανθρώπους που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας, με ένα σημαντικό μέρος τους να αφορά σε άτομα υψηλού κινδύνου για αυτοκτονία. Γι’ αυτό το λόγο κρίνουμε ιδιαίτερα σημαντική την αναφορά κάθε τελευταίας επιστημονικής έρευνας που στοχεύει στην πρόβλεψη και αποτροπή της αυτοκτονίας. Η αξιολόγηση του κινδύνου αυτοκτονίας είναι ένα από τα πιο δύσκολα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κλινικοί ψυχικής υγείας.
Η αυτοκτονία είναι η δεύτερη αιτία θανάτου μεταξύ των νέων ενηλίκων. Οι προβλέψεις κλινικών για μελλοντικό κίνδυνο αυτοκτονίας έχουν αποδειχθεί σχετικά κακές σε παγκόσμιο επίπεδο μιας και οι ασθενείς με αυτοκτονικό ιδεασμό μπορεί να συγκαλύψουν την αυτοκτονική πρόθεσή τους ως μέρος του αυτοκτονικού πλάνου τους προκειμένου να αποφύγουν την περιοριστική περίθαλψη. Ένα νέο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης έρχεται να προσφέρει τις «έξυπνες» υπηρεσίες του στους γιατρούς, καθώς μπορεί να αναλύσει τα προφορικά ή τα γραπτά λόγια ενός ανθρώπου και με αυτό τον τρόπο να αναγνωρίσει αυτόματα, με ποσοστό επιτυχίας πάνω από 90%, αν αυτός έχει τάσεις αυτοκτονίας. Το υπολογιστικό πρόγραμμα, που διαθέτει ειδικούς αλγόριθμους ανάλυσης, αναπτύχθηκε από ερευνητές στις ΗΠΑ, με επικεφαλής τον καθηγητή βιοϊατρικής πληροφορικής και ψυχιατρικής Τζον Πέστιαν του Πανεπιστημίου και του Νοσοκομείου Παίδων του Σινσινάτι.
Σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο, οι ερευνητές, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ψυχιατρικό περιοδικό «Suicide and Life-Threatening Behavior», δοκίμασαν το σύστημα σε 379 ασθενείς, που είτε είχαν τάσεις αυτοκτονίας, είτε ψυχικές διαταραχές αλλά χωρίς αυτοκτονικές τάσεις, είτε τίποτε από τα δύο. Οι δοκιμές έδειξαν ότι το λογισμικό, που βασίζεται στη λεγόμενη «βαθιά μάθηση», ήταν ακριβές σε ποσοστό 93% στον εντοπισμό ενός ατόμου με τάσεις αυτοκτονίας και σε ποσοστό 85% στη διάγνωση ατόμων με ψυχικά προβλήματα αλλά χωρίς αυτοκτονική τάση.
Ένα άλλο παράδειγμα στο οποίο η τεχνολογία μπορεί, να αποδειχθεί στενός σύμμαχος στο κομμάτι της πρόληψης της αυτοκτονίας και γενικότερα της ψυχικής υγείας αφορά το αποτέλεσμα έρευνας, όπου επιστήμονες ανέλυσαν δεδομένα από ασθενείς του Εθνικού Οργανισμού Υγείας της Μεγάλης Βρετανίας που αυτοκτόνησαν την περίοδο 2013- 2016, εξετάζοντας μεταξύ άλλων και σημειώσεις των γιατρών που τους είχαν αναλάβει. Η ομάδα των επιστημόνων δημιούργησε προβλεπτικά μοντέλα που εκτιμούν την πιθανότητα να αυτοκτονήσει κάποιος τους επόμενους τρεις μήνες. Ο απώτερος στόχος των ερευνητών είναι, να υπάρξει κλινική εφαρμογή και να σημαίνει συναγερμός όποτε είναι αναγκαίο προκειμένου να είναι καταλυτική η παρέμβαση των ειδικών ψυχικής υγείας, με στενότερη παρακολούθηση του ασθενούς και ίσως αυξημένη δόση φαρμάκων.
Επίσης, υπάρχουν εφαρμογές και σε ειδικές πληθυσμιακές ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως είναι οι αστυνομικοί και στρατιωτικοί.
Οι επιστήμονες τονίζουν πως η αυτοκτονία είναι ένα σημαντικό θέμα υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο εδώ και χρόνια και μια βασική αιτία θανάτου. Ο κίνδυνος που υπάρχει δεν είναι εύκολο να εκτιμηθεί από ειδικούς της ψυχικής υγείας και οι παραδοσιακοί τρόποι αντιμετώπισης δεν φαίνεται να αποδίδουν ιδιαίτερα αποτελέσματα. Κάπου εδώ έρχεται η τεχνολογία να καλύψει αυτό το κενό, αφού η ανάλυση δεδομένων έχει ως στόχο την κλινική εφαρμογή.
Τα τεχνολογικά προγράμματα, υπηρεσίες και εφαρμογές που διεισδύουν στην ψυχική υγεία είναι συνεχώς αυξανόμενα. Η σύνδεση αυτών των δύο τομέων, ψυχικής υγείας και τεχνολογίας, δίνει νέα πνοή και τεράστιες δυνατότητες στα χέρια εξειδικευμένων επαγγελματιών, εισάγοντας μια νέα εποχή στην ψυχική υγεία.
