Η περίοδος των εορτών αποτελεί μία συνθήκη η οποία αλλάζει την ρουτίνα των ατόμων καθώς πέρα από το γενικότερο αίσθημα ευφορίας και «εορταστικής» διάθεσης που συνήθως τις απαρτίζουν, συνοδεύονται από την παρουσία διάφορων δυνητικά στρεσογόνων παραγόντων όπως ο βομβαρδισμός από μηνύματα χαράς κατά την περίοδο των Χριστουγέννων, η υπενθύμιση κάποιας απώλειας, η μοναξιά, οι προσδοκίες για τις ίδιες τις γιορτές κ.α.
Οι εξωτερικές συνθήκες που διαφοροποιούν την καθημερινότητα των ατόμων όπως οι εορτές αλλά και βιοκλιματικοί παράγοντες όπως οι εποχές έχουν διερευνηθεί αρκετά σχετικά με την πιθανή τους σχέση με την συχνότητα των αυτοκτονιών. Σε αντίθεση ίσως με αυτό που θα περίμενε κανείς, οι αυτοκτονίες φαίνεται να μειώνονται τις ημέρες κοντά στην ημέρα ή ανήμερα των Χριστουγέννων. Αυτό αποτελεί ένα μοτίβο που παρατηρείται τόσο στις χώρες του εξωτερικού όσο και στην χώρα μας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας για τα τελευταία 5 χρόνια, ο Δεκέμβριος συνήθως αποτελεί έναν από τους μήνες με τις λιγότερες αυτοκτονίες ενώ κατά τους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες παρατηρείται η μεγαλύτερη αύξηση. Πολλοί λόγοι έχουν συνδεθεί ανά καιρούς με την αύξηση αυτή, κάποιοι από αυτούς σχετίζονται με βιολογικούς και κλιματικούς παράγοντες (όπως π.χ. αλλαγές στην σεροτονίνη, αλλαγές στην θερμοκρασία, μεγαλύτερη διάρκεια της ημέρας κ.α.).
Αυτό που, ωστόσο, μπορεί να παρατηρηθεί σε κάποιους ανθρώπους κατά τους χειμερινούς μήνες μέσα στους οποίους λαμβάνουν χώρα οι εορταστικές εκδηλώσεις των Χριστουγέννων είναι συναισθηματικές αλλαγές (π.χ. καταθλιπτική διάθεση ή παρατεταμένο αίσθημα θλίψης), αλλαγές στην όρεξη και τον ύπνο, αυξημένη κόπωση καθώς και αίσθημα δυσκολίας διαχείρισης της καθημερινότητας. Όλα τα παραπάνω μπορεί να αποτελούν συμπτώματα της εποχιακής συναισθηματικής διαταραχής ή κατά την 5η έκδοση του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου Ψυχικών Διαταραχών DSM, ενός καταθλιπτικού επεισοδίου με εποχιακή κατανομή. Τα άτομα που βιώνουν την κατάθλιψη αυτού του τύπου παρουσιάζουν την ανωτέρω συμπτωματολογία κατά τους χειμερινούς μήνες και η τελευταία υποχωρεί με το πέρας του χειμώνα και κατά την έναρξη της άνοιξης. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο αλλά και να ποικίλουν όσον αφορά την βαρύτητά τους.
Είναι σημαντικό να θυμάται κανείς πως αλλαγές στην καθημερινότητα δεν συνδέονται μόνο με την περίοδο των εορτών αλλά γενικότερα στην ζωή μας μπορεί να βρεθούμε αντιμέτωποι με ψυχοπιεστικά γεγονότα τα οποία θα κινητοποιήσουν την ευαλωτότητά μας και θα επηρεάσουν τον τρόπο που σκεφτόμαστε, αισθανόμαστε και λειτουργούμε στην καθημερινότητά μας.
Εάν αισθάνεστε θλίψη ή καταθλιπτική διάθεση και βιώνετε κάποιο από τα παρακάτω:
- Απώλεια ενδιαφέροντος ή μείωση της ευχαρίστησης από δραστηριότητες που συνήθως σας ευχαριστούσαν
- Αλλαγές στην όρεξη (αύξηση ή μείωση της όρεξης)
- Αλλαγές στον ύπνο (αύξηση ή μείωση των ωρών του ύπνου, αλλαγές στην ποιότητά του, δυσκολία κατά την επέλευση ή συχνές αφυπνίσεις μέσα στην νύχτα)
- Απώλεια ενέργειας ή αυξημένο αίσθημα κόπωσης
- Σκέψεις αναξιότητας ή αίσθημα ενοχών
- Δυσκολία στην συγκέντρωση ή στην λήψη αποφάσεων
- Σκέφτεστε την αυτοκτονία ή έχετε ευχές θανάτου
Eπισκεφτείτε κάποιον/α επαγγελματία ψυχικής υγείας ή καλέστε στην 24ωρη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία, 1018 που λειτουργεί το Κέντρο Πρόληψης της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ.
