Όταν είσαι νεότερη, η κοινωνία φαίνεται να μοιράζει πολύ εύκολα «ταμπέλες» με διάφορους χαρακτηρισμούς. Η Μαρίνα μεγαλώνοντας, άκουγε να τη φωνάζουν «παράξενη», «σπασίκλα», «χοντρούλα». Ο κόσμος γύρω της έμοιαζε, να μοιράζει αυτούς τους χαρακτηρισμούς χωρίς δεύτερη σκέψη και η ίδια με κάποιο τρόπο αφέθηκε στο να την καθορίζουν σε όλη την παιδική της ηλικία. Δυστυχώς, οι «ταμπέλες» δε σταμάτησαν όταν ενηλικιώθηκε. Αντίθετα, επικεντρώθηκαν γύρω από την επιδείνωση της ψυχικής της υγείας. Με κάθε νέα διάγνωση, που με τη σειρά της γινόταν «ταμπέλα», η κατανόηση και η αποδοχή του εαυτού της γινόταν ακόμη πιο δύσκολη.
Η κυρία Άννα, μητέρα της Μαρίνας, θέλησε μέσα από το παρακάτω γράμμα να μας περιγράψει όσα βίωσε η κόρη της από τη στιγμή που διαγνώστηκε με κάποια ψυχική ασθένεια.
«Λήψη της πρώτης διάγνωσης.
Την άνοιξη του 2007, ένα χρόνο αφότου έχασε τον πατέρα της, βρισκόταν σε κρίση. Ανάμεσα στους λυγμούς και τις κρίσεις οργής, ένιωθε ότι τίποτα δεν είχε σημασία. Δε φοιτούσε στο πανεπιστήμιο. Δεν μπορούσε να βρει δουλειά και η διάθεσή της άλλαζε συνεχώς από υπερπαραγωγική σε κουρασμένη και καταθλιπτική. Οι φίλοι της είχαν ξεκινήσει τις σχολές τους και εκείνη βρέθηκε εντελώς μόνη. Αμέσως μετά, στα 22 της, νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο.
Κατά τη διάρκεια αυτής της νοσηλείας έλαβε μια διάγνωση, με την οποία ένιωσε σα να της κολλούσαν μια ακόμη «ταμπέλα»: Διπολική. Ο πατέρας της είχε διπολική διαταραχή και, παρά κάποια μικρά, σύμφωνα με την ίδια, περιστατικά, φαινόταν ουσιαστικά «φυσιολογικός», έτσι τουλάχιστον ένιωθε εξοικειωμένη με τη νέα πραγματικότητα. Με φάρμακα και θεραπεία σκέφτηκε, ότι θα μπορούσε να διαχειριστεί την κατάσταση.
Λήψη της δεύτερης διάγνωσης.
Δύο χρόνια αργότερα, η «ταμπέλα» άλλαξε, όταν διαγνώστηκε με σχιζοσυναισθηματική διαταραχή. Η άμεση αντίδρασή της ήταν ο φόβος. Φοβόταν, ότι όλες οι προσπάθειές της για να γίνει καλύτερα, τα φάρμακα που είχε λάβει, η θεραπεία που ακολουθούσε, οι προσπάθειες που είχε κάνει για να μάθει τα πάντα για την πρώτη της διάγνωση ήταν όλες άσχετες και αποτυχημένες. Όχι μόνο οι προσπάθειές της δεν κατευθύνθηκαν σωστά, αλλά έπρεπε επίσης να βρει νόημα για μια νέα, πιο ξένη για την ίδια «ταμπέλα». Έβλεπε τον εαυτό της ως ένα αποτυχημένο άτομο, μια ακόμη «τρελή» που ανήκε σε μια ψυχιατρική κλινική. Δίσταζε, να πει στους ανθρώπους την αλήθεια για τη διάγνωσή της, φοβούμενη τί νόημα θα μπορούσαν, να δώσουν στη νέα της «ταμπέλα». Αυτός ο φόβος έγινε πραγματικότητα, όταν τελικά είπε σε κάποιον, ότι είχε διαγνωστεί με σχιζοσυναισθηματική διαταραχή και φαινόταν, να τη φοβάται. Μετά από αυτή τη συνάντηση, διαπίστωσε ότι η ίδια άρχισε να φοβάται τον εαυτό της.
Έπαθε εμμονή με τον όρο «σχιζοσυναισθηματική» και άρχισε να απομονώνεται ακόμη περισσότερο από τους λίγους ανθρώπους που νοιάζονταν για εκείνη, ακόμη και από εμένα. Όπως ήταν αναμενόμενο, αυτή η απομόνωση χειροτέρεψε την ψυχική της υγεία.
Καθώς είχε εμμονή με τη διάγνωσή της και το πώς θα την αντιλαμβάνονταν οι άλλοι, άρχισε να στρέφεται σε ένα μοτίβο αρνητικής σκέψης.
«Κι αν ξεφύγω εντελώς κάποια στιγμή;» Αναρωτήθηκε ένα βράδυ. «Και αν κάνω κακό στον εαυτό μου»; «Τι θα γινόταν, αν απλώς αποτελούσα άλλο ένα αποτυχημένο στατιστικό»; Εξακολουθούσε, να παίρνει τα φάρμακά της και να παρακολουθείται από κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας, αλλά οι σκέψεις που τη βασάνιζαν ήταν δύο: «Κι αν δεν γινόταν ποτέ διαχειρίσιμο»; «Τι θα γινόταν αν δεν επέστρεφα ποτέ στο «κανονικό»; Το «κανονικό» έγινε μια μυθική αίσθηση του εαυτού της. Σε αυτήν τη μυθική πραγματικότητα, θα μπορούσε να νιώθει λιγότερο αποτυχημένη, περισσότερο «κανονική» από ότι επέτρεπε η διάγνωσή της, περισσότερο από αυτό που φοβόταν ο κόσμος για εκείνη.
Αφήνοντας πίσω τις «ταμπέλες» και το στίγμα.
Καθώς αφοσιώθηκε στη θεραπεία της και κατάφερε με τη βοήθεια του ψυχιάτρου της να βρει τη φαρμακευτική αγωγή που ταίριαζε στην ίδια, άρχισε να αποδέχεται τη δική της εκδοχή του «φυσιολογικού». Με τον καιρό, μπόρεσε να αφήσει πίσω αρκετούς από τους φόβους της και τις «ταμπέλες» που κάποτε την οδηγούσαν σε υποτροπές της νόσου. Με τη θεραπεία, κατέρριψε τους φόβους της που γεννήθηκαν από την επισήμανση και το στίγμα. Τους αναγνώρισε, τους διαμόρφωσε με βάση τα συμφραζόμενα και τελικά τα έβαλε σε μια τάξη. Με πολλή στήριξη από ειδικό ψυχικής υγείας κατάφερε και ανέπτυξε ένα μικρό σταθερό υποστηρικτικό δίκτυο με ανθρώπους που θα μπορούσαν να τη βοηθήσουν, να κατανοήσει καλύτερα τον εαυτό της και που δεν έκριναν. Πλέον ανησυχούσε λιγότερο για το πώς θα την αντιμετωπίσουν, ως άτομο με ψυχική ασθένεια».
Οι «ταμπέλες» δεν έχουν σημασία. Αυτό που έχει σημασία είναι η ευθύνη του/της επαγγελματία ψυχικής υγείας, απέναντι στον καθένα και την καθεμιά ασθενή που αναλαμβάνει. Το ποιοι, ποιες είμαστε πέρα από την εμφάνιση, τις διαγνώσεις και τις περιστάσεις είναι πολύ πιο σημαντικό από τους ίδιους τους χαρακτηρισμούς. Οι επιλογές που κάνουμε, η στήριξη που λαμβάνουμε και ο τρόπος που επιλέγουμε να ζήσουμε και να αφήσουμε το αποτύπωμά μας είναι πολύ πιο αποκαλυπτικά από οποιαδήποτε «ταμπέλα» και στιγματιστική συμπεριφορά.
Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018
Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας
Δεκελέων 50, Κεραμεικός
Τηλ. 210-3417160-3
help@suicide-help.gr
www.suicide-help.gr www.klimaka.org.gr
