Η Μη Κυβερνητική Οργάνωση «Κλίμακα» βρίσκεται στο πλευρό των Ρομά στο Ζεφύρι και το Μενίδι περίπου 20 χρόνια τώρα και επίσημα από το 2000, με Κέντρο Ημέρας δράσης της, που είναι στελεχωμένο από κοινωνικό λειτουργό, εκπαιδευτικό και διαμεσολαβητή στην κοινότητα των Ρομά.
Είναι από τους φορείς που γνωρίζουν καλά την περιοχή, αφού κάθε χρόνο έρχονται σε επαφή με εκατοντάδες Ρομά, ενώ πέρυσι επωφελήθηκαν άμεσα των υπηρεσιών της «Κλίμακας» τουλάχιστον 1.500 εξ αυτών.
Μιλώντας με την υπεύθυνη έργων και στρατηγικής της «Κλίμακας», Ολγα Θεοδωρικάκου, επιχειρούμε να εξετάσουμε το θέμα Ρομά πέρα από τις στερεοτυπικές αναφορές των ΜΜΕ που υιοθετούνται από σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας και που θέλουν τη συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα από γεννησιμιού της… παράνομη.
Η επαφή της «Κλίμακας» με τους Ρομά είναι καθημερινή. Πέρα από τα τρία στελέχη της που δουλεύουν στο Ζεφύρι, πολλοί είναι εκείνοι που λαμβάνουν υπηρεσίες και από άλλους ειδικούς της ΜΚΟ, στα γραφεία της.
Ειδικότερα, έχουν επιστρατευτεί ένας ψυχολόγος, ένας ψυχίατρος αλλά και άλλα στελέχη που μπορούν να βοηθήσουν. Σύμφωνα με την κ. Θεοδωρικάκου, το μεγαλύτερο πρόβλημα με τους Ρομά είναι πως όποιες δράσεις έλαβαν χώρα για το συμφέρον τους είχαν είτε επιδοματική κατεύθυνση είτε σπαταλήθηκαν χρήματα γι’ αυτούς χωρίς αυτούς.
«Εχουν δαπανηθεί πολλά ποσά, σε σημείο σπατάλης, για διάφορες ακαδημαϊκές έρευνες που αφορούν τους Ρομά, αλλά τίποτε ουσιαστικό δεν βγήκε από αυτές και κυρίως σε καμία περίπτωση δεν άλλαξε τη ζωή τους.
»Ούτε μπορείς να έχεις ουσιαστικά αποτελέσματα όταν δίνεις επίδομα σχολείου στους γονείς προκειμένου να παρακολουθήσουν τα παιδιά τους τα μαθήματα – και να το κάνεις αρχές Σεπτέμβρη. Λογικό δεν είναι να εγγράψουν τα παιδιά στο σχολείο, να πάρουν τα χρήματα και τα παιδιά να μην ξαναπατήσουν το πόδι τους εκεί;», μας λέει η κ. Θεοδωρικάκου.
Αντικείμενα εκμετάλλευσης
Για την κατάσταση που επικρατεί στην περιοχή από την προηγούμενη εβδομάδα, κάνει λόγο για ευθύνες απ’ όλες τις πλευρές. Και για εκείνους που εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία και προχώρησαν σε ακρότητες, χωρίς να έχουν καν σχέση με την περιοχή, αλλά και στην κοινότητα των Ρομά που έχει υψηλή παραβατικότητα.
«Να δούμε όμως για ποιους λόγους και πώς συντηρείται αυτή η παραβατικότητα», σημειώνει. «Ποιοι π.χ. έρχονται και από πού να αγοράσουν ναρκωτικά. Αν, λόγου χάρη, η ίδια η κοινωνία των μπαλαμών σε αρκετές περιπτώσεις έχει οδηγήσει σε απομόνωση τους Ρομά. Υπάρχουν σχολεία από όπου οι γονείς πήραν τα παιδιά τους μόλις άρχισαν να πηγαίνουν σε αυτά παιδιά Ρομά».
«Για εμάς είναι σημαντικό να δουλεύει κανείς μέσα στην κοινότητα των Ρομά. Το σημαντικότερο είναι να εμπλέξεις τους ίδιους τους Ρομά μέσα στις διαδικασίες που τους αφορούν.
»Στην εκπαίδευση των παιδιών, την υγειονομική κάλυψη, την εργασιακή αποκατάσταση. Να έχουν την αίσθηση πως με αυτό που κάνουν κερδίζουν οι ίδιοι και η κοινότητά τους. Να πάψουν να αποτελούν αντικείμενο εκμετάλλευσης των υποψηφίων στις αυτοδιοικητικές ή βουλευτικές εκλογές όπου τότε τους θυμούνται όλοι και έναντι χρηματικού αντιτίμου εξαγοράζουν την ψήφο τους», λέει η υπεύθυνη της «Κλίμακας».
Τη ρωτάμε αν έχει να μας αναφέρει απτά παραδείγματα της δράσης της «Κλίμακας». Σημειώνει πως από τους περίπου 200 εργαζομένους σ’ αυτήν, οι 40 είναι Ρομά, οι οποίοι εκπαιδεύτηκαν ως φροντιστές γενικών καθηκόντων για λογαριασμό δομών της «Κλίμακας».
«Σαφώς και υπάρχει ουσιαστική ένταξη αυτών των ανθρώπων σ’ ένα κοινωνικό σύνολο που σέβεται τη διαφορετικότητα και, το κυριότερο, χωρίς να χρειαστεί να αλλάξουν τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά τους. Και τα δικά τους και των παιδιών τους», μας απαντάει.
Το πρόβλημα, όπως φαίνεται από την επόμενη ερώτηση, είναι πως η δομή είναι μικρή για το μέγεθος της περιοχής, συνεπώς η όποια δουλειά γίνεται αγγίζει ένα ταβάνι δυνατοτήτων και μόνο.
Μαθαίνουμε ότι παλαιότερα υπήρχαν και κάποια μεμονωμένα ιατροκοινωνικά κέντρα στην περιοχή (που έτρεχαν μέσα από κοινοτικά προγράμματα) -κάποια υπό την Τοπική Αυτοδιοίκηση- τα περισσότερα εκ των οποίων έκλεισαν μόλις σταμάτησε και η χρηματική ροή από την Ευρώπη.
«Εχουν γίνει πολλοί λανθασμένοι χειρισμοί στο θέμα αντιμετώπισης των Ρομά», καταλήγει η κ. Θεοδωρικάκου. «Και έγιναν γιατί οι προσπάθειες έλαβαν χώρα από τα πάνω προς τα κάτω και όχι από μέσα», μας λέει και μας προσκαλεί στην περιοχή για να δούμε από κοντά τη δουλειά που γίνεται στην κοινότητα.
Συντάκτης: Δημήτρης Τερζής
Δημοσιεύτηκε πρώτα, εδώ.
