Η κατανόηση των αιτίων που οδηγούν ένα άτομο στην αυτοκτονία είναι πολυπαραγοντική και απαιτεί τη μελέτη τόσο των βιολογικών όσο και των ψυχοκοινωνικών του χαρακτηριστικών. Δύο από τους πλέον σημαντικούς άξονες κατανόησης του ζητήματος, εκτός από την γενετική προδιάθεση αποτελεί η ποιότητα του συναισθηματικού δεσμού (attachment) που το άτομο αναπτύσσει ήδη από τα πρώτα χρόνια της ζωής του με τους κύριους φροντιστές του.
Σύμφωνα με επιστημονικά δεδομένα, η γενετική/κληρονομική επιβάρυνση συμβάλλει κατά 45–50% στον κίνδυνο εμφάνισης αυτοκτονικής συμπεριφοράς. Παράγοντες όπως το οικογενειακό ιστορικό ψυχικής ασθένειας και αυτοκτονικότητας, η δυσλειτουργία στη ρύθμιση της σεροτονίνης, η παρορμητικότητα, η ευαλωτότητα στην συναισθηματική ρύθμιση αποτελούν μόνο κάποιες από τις παραμέτρους που θέτουν το βιολογικό υπόβαθρο αυξημένης πιθανότητας εκδήλωσης αυτοκτονίας και αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών.
Ωστόσο, η γενετική προδιάθεση δεν καθορίζει από μόνη της την εκδήλωση της αυτοκτονικότητας. Ένας δεύτερος πυλώνας, όπως έχει προταθεί σε πολλές έρευνες στο πεδίο, είναι η ποιότητα του δεσμού που αναπτύσσει το άτομο με το περιβάλλον του. Ο τύπος δεσμού επηρεάζει τον τρόπο ρύθμισης του άγχους, την ικανότητα διαχείρισης της απόρριψης και τη δυνατότητα δημιουργίας σχέσεων εμπιστοσύνης. Άτομα με ασφαλή δεσμό, ακόμα και αν φέρουν γενετική ευαλωτότητα, εμφανίζουν μειωμένο κίνδυνο ανάπτυξης αυτοκαταστροφικών προτύπων.
Η διεθνής βιβλιογραφία επισημαίνει ότι ο αποδιοργανωμένος, αγχώδης ή αποφευκτικός δεσμός σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο τόσο για αυτοκτονικό ιδεασμό όσο και για απόπειρες αυτοκτονίας. Αντιθέτως, η παρουσία ασφαλούς δεσμού λειτουργεί προστατευτικά. Οι άνθρωποι που έχουν βιώσει σταθερές, προβλέψιμες και συναισθηματικά παρούσες σχέσεις με τους φροντιστές τους έχουν περισσότερα ψυχικά αποθέματα για να διαχειριστούν μελλοντικές κρίσεις. Φαίνεται, λοιπόν, πως ακόμη και εάν υπάρχει βιολογική προδιάθεση, το υποστηρικτικό περιβάλλον και η συναισθηματική ασφάλεια μπορούν να αναχαιτίσουν την πορεία προς την αυτοκτονία.
Αυτό καθιστά σαφές πως η πρόληψη της αυτοκτονίας δεν μπορεί να είναι μονοδιάστατη. Απαιτείται παρέμβαση τόσο στο επίπεδο της πρώιμης αναγνώρισης γενετικών και ψυχολογικών δεικτών ευαλωτότητας όσο και στην ενίσχυση του δικτύου σχέσεων και δεσμών των ατόμων, ιδιαίτερα σε κρίσιμες αναπτυξιακές φάσεις.
Η ΚΛΙΜΑΚΑ, μέσα από τις υπηρεσίες πρόληψης που προσφέρει,
εστιάζει στην ολιστική κατανόηση των ψυχικών μηχανισμών που σχετίζονται με την αυτοκτονικότητα, ενδυναμώνοντας τα άτομα μέσα από επιστημονικά τεκμηριωμένες παρεμβάσεις και προσεγγίσεις που ενσωματώνουν τόσο το βιολογικό όσο και το ψυχοκοινωνικό πλαίσιο του καθενός.
Η γνώση γύρω από τη δυναμική των πρώιμων σχέσεων και των γενετικών επιρροών δεν είναι απλώς επιστημονική πληροφόρηση. Είναι εργαλείο πρόληψης, θεραπείας και αποτροπής της αυτοκτονίας.
