Με αφορμή την δημοσίευση του βίντεο της αυτοκτονίας του 70χρονου άνδρα που σημειώθηκε την προηγούμενη βδομάδα στο Αίγιο και την αναπαραγωγή του από διάφορα ΜΜΕ θεωρήσαμε απαραίτητο να αναφερθούμε τόσο στον ρόλο των ΜΜΕ όσο και στη συντονισμένη παρέμβαση διαφόρων υπηρεσιών πρώτης γραμμής (αστυνομία, EKAB, πυροσβεστική υπηρεσία) με στόχο την αποφυγή της.
ΜΜΕ
Ο ρόλος των ΜΜΕ στην προβολή και αναπαραγωγή υλικού που σχετίζεται με την αυτοκτονία και τις αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές έχει επισημανθεί σε αρκετές περιπτώσεις από την ΚΛΙΜΑΚΑ και το Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας.
Το Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας έχει εκδώσει από το 2013 οδηγό απευθυνόμενο στους επαγγελματίες των ΜΜΕ με ενσωματωμένες συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας σχετικά με την προβολή των αυτοκτονιών και αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών. Ειδικότερα, έχει παρατηρηθεί ότι σε πολλές περιπτώσεις προβολής μιας αυτοκτονίας, υπάρχει αναλυτική περιγραφή της μεθόδου αυτοκτονίας, φωτογραφίες (στην συγκεκριμένη περίπτωση υπάρχει βίντεο την στιγμή που συμβαίνει η αυτοκτονία) με ακατάλληλο περιεχόμενο ενώ ταυτοχρόνως δεν αναφέρεται πουθενά που μπορεί κάποιος/α να απευθυνθεί αν σκέφτεται την αυτοκτονία ή αν βιώνει την απώλεια κάποιου οικείου προσώπου.
Όπως έχει τονιστεί από πολλές έρευνες καθώς και επανειλημμένα από το Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, ο τρόπος δημοσίευσης μιας αυτοκτονίας μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα αυτοκτονίας σε ευάλωτα άτομα. Αυτή η αύξηση σχετίζεται άμεσα με την ποσότητα, τη διάρκεια και την έμφαση που δίνεται στην είδηση από τα ΜΜΕ. Η μέθοδος της αυτοκτονίας η οποία προβάλλεται άφιλτρα στο συγκεκριμένο βίντεο αυξάνει τον κίνδυνο για μιμητικές συμπεριφορές.
Συντονισμένες ενέργειες αστυνομίας, EKAB και πυροσβεστικής υπηρεσίας
Ερωτήματα επίσης προκύπτουν και από την εναρμόνιση των διαφόρων εμπλεκόμενων υπηρεσιών πρώτης γραμμής ως προς την αποφυγή της συγκεκριμένης αυτοκτονίας.
Όπως έχουμε πληροφορηθεί από διάφορα δημοσιεύματα, αστυνομικοί βρίσκονταν στην τοποθεσία με ειδικό διαπραγματευτή να είναι σε διαρκή επικοινωνία με τον 70χρονο σε μία προσπάθεια να τον μεταπείσει. Παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψιν για το αν η συγκεκριμένη αυτοκτονία θα μπορούσε να αποφευχθεί είναι κατά πόσον έγινε ψυχολογική εκτίμηση του ατόμου, αν αξιολογήθηκε η ψυχοπαθολογία του ατόμου, αν το υποστηρικτικό το δίκτυο γνώριζε για την πρόθεση και αν το άτομο προσεγγίστηκε εγκαίρως.
Η ΚΛΙΜΑΚΑ έχει εκδώσει ειδικό οδηγό (http://suicide-help.gr/wordpress/wp-content/uploads/2020/06/Odigos.1.web-1-1.pdf) που απευθύνεται αποκλειστικά σε αστυνομικούς, πυροσβέστες και άλλες υπηρεσίες πρώτης γραμμής στον οποίον γίνεται σαφές πως το πρώτο σημαντικό βήμα είναι η εκκένωση του χώρου του συμβάντος και η εξασφάλιση ότι το άτομο έχει επαρκή χώρο γύρω του.
Όσον αφορά την παρέμβαση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, σύμφωνα με σχετικά δημοσιεύματα, δεν πρόλαβε να φτάσει στο σημείο εγκαίρως. Η συγκεκριμένη πληροφορία εγείρει ερωτήματα ως προς το αν ειδοποιήθηκε αλλά και τα άλλα τεχνικά μέσα προστασίας που θα έπρεπε να χρησιμοποιηθούν σε αυτήν την περίπτωση (π.χ. τοποθέτηση προστατευτικού διχτύου) τα οποία δεν είναι απαραίτητο να βρίσκονται μόνο στη διάθεση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας καθώς αν αυτά βρίσκονταν στη διάθεση της Αστυνομίας θα μπορούσαν εξίσου να έχουν χρησιμοποιηθεί καταλλήλως.
Ο έγκαιρος συντονισμός όλων των παραπάνω υπηρεσιών πρώτης γραμμής μπορεί να οδηγήσει στην αποφυγή μιας αυτοκτονίας, ενός πολυπαραγοντικού φαινομένου που χρήζει της κατάλληλης προσοχής όχι μόνο από τις προαναφερθείσες υπηρεσίες αλλά και από τα ΜΜΕ.
Οι τεχνικές διαπραγμάτευσης αποτελούν επιστημονικό αντικείμενο και το Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας βρίσκεται στη διάθεση της Αστυνομίας για περισσότερα εκπαιδευτικά σεμινάρια στο συγκεκριμένο πεδίο όπως αντίστοιχα έχουν διεξαχθεί στο παρελθόν. Είναι εξίσου σημαντικό να αναγνωρίσουμε την επιβαρυμένη ψυχολογική κατάσταση του διαπραγματευτή καθώς επικοινωνούσε και προσπαθούσε να μεταπείσει ένα άτομο το οποίο «έφυγε» και πόσο αναγκαία είναι η παροχή βοήθειας και οποιασδήποτε μορφής υποστήριξης για το τραγικό συμβάν που βίωσε.
