Σύμφωνα με την παγκόσμια βιβλιογραφία, οι ηλικιωμένοι εμφανίζουν τους υψηλότερους δείκτες αυτοκτονίας στις περισσότερες βιομηχανικές χώρες. Επιπλέον, οι μελέτες δείχνουν πως οι αυτοχειρίες είναι περισσότερες ανάμεσα στα άτομα της τρίτης ηλικίας, ενώ οι απόπειρες αυτοκτονίας μεταξύ νεότερων ατόμων (De Leo και Spathonis, 2004), (Nock et al., 2008). Ο ορισμός της «Τρίτης Ηλικίας», σύμφωνα και με τον Π.Ο.Υ., είναι αρκετά δύσκολος, καθώς υπάρχουν διαφοροποιήσεις μεταξύ του δυτικού κόσμου και αναπτυσσόμενων χωρών στο προσδόκιμο ζωής.
Ο ΟΗΕ θεωρεί ως «ηλικιωμένα άτομα» τα άτομα άνω των 60 ετών. Δεδομένης της ευρείας επιστημονικής αποδοχής, ιδίως στις ανεπτυγμένες χώρες, του προσδιορισμού ως ηλικιωμένων, των ατόμων άνω των 65 ετών, στο παρόν οι σχετικοί όροι αναφέρονται στα άτομα αυτής της ηλικιακής ομάδας. Στην Ελλάδα τα άτομα της Τρίτης Ηλικίας (άνω των 65 ετών) εμφανίζουν διαχρονικά τους υψηλότερους δείκτες αυτοκτονίας (ανά 100.000 κατοίκους) συγκριτικά με τις υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες του πληθυσμού (Πηγή ΕΛ.ΣΤΑΤ).
Διάγραμμα Ι – Διάγραμμα ΙΙ (Πηγή ΕΛ.ΣΤΑΤ – Επεξεργασία Κλίμακα)
(Σε ότι αφορά τις διαφορές μεταξύ ανδρών-γυναικών της τρίτης ηλικίας, στην Ελλάδα, σε σχέση με την αυτοκτονικότητα οι άντρες εμφανίζουν υψηλότερους δείκτες από τις γυναίκες)
Οι αυτοκτονίες ηλικιωμένων ατόμων μένουν συχνά στην αφάνεια, καθώς συχνά εμφανίζονται σαν πράξεις «επιλογής» από την κοινωνία, ενώ τακτικά συγκρίνονται με τις αυτοχειρίες νεότερων ατόμων ως «αποδεκτές». Επιπλέον, οι αυτοκτονίες ηλικιωμένων ατόμων συχνά υποκαταγράφονται (σε μεγαλύτερο βαθμό από τη γενικά επικρατούσα υποκαταγραφή των αυτοκτονιών), αφενός μεν γιατί υπάρχει δυσκολία προσδιορισμού της πραγματικής αιτίας θανάτου και αφετέρου γιατί σε υπερήλικα άτομα το οικογενειακό περιβάλλον σπάνια ζητά ιατροδικαστικές αυτοψίες, καθώς συνήθως αποδίδουν τις αιτίες θανάτου σε χρόνιες παθήσεις του θανόντα. Γι’ αυτούς τους λόγους δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι παρά την αυξημένη αυτοκτονικότητα στη τρίτη ηλικία, καταβάλλονται διεθνώς ελάχιστες προσπάθειες πρόληψης του φαινομένου.
Γραμμή Παρέμβασης για την αυτοκτονία, 1018
Με αφορμή την Παγκόσμια ημέρα Ηλικιωμένων, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, δημοσιοποιεί τα παρακάτω:
Ένεκα της Παγκόσμιας ημέρας ηλικιωμένων (1η Οκτώβρη), ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, απευθύνει έκκληση για μια νέα προσέγγιση στην παροχή υπηρεσιών υγείας για τους ηλικιωμένους. Ο ΠΟΥ υπογραμμίζει το ρόλο της πρωτοβάθμιας φροντίδας και τη συμβολή των κοινοτικών υγειονομικών υπαλλήλων στη διατήρηση της υγείας των ηλικιωμένων για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Επιπλέον, τονίζει τη σημασία της ενοποίησης των υπηρεσιών για διαφορετικού τύπου συνθήκες.
«Μέχρι το έτος 2050, 1 στους 5 ανθρώπους στον κόσμο θα είναι ηλικίας 60 ετών και άνω», λέει ο κ. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Γενικός Διευθυντής της ΠΟΥ. «Στόχος μας είναι να εξασφαλίσουμε ότι όλοι οι ηλικιωμένοι μπορούν να έχουν πρόσβαση σε όλες τις υγειονομικές υπηρεσίες που χρειάζονται, όποιοι κι αν είναι, όπου και αν μένουν».
Ακόμη και στον ανεπτυγμένο κόσμο, οι άνθρωποι μπορεί να μην παίρνουν τις ολοκληρωμένες υπηρεσίες που χρειάζονται. Σε μια έρευνα 11 χωρών υψηλού εισοδήματος, έως και το 41% των ηλικιωμένων (ηλικίας ≥65 ετών) ανέφεραν προβλήματα συντονισμού της περίθαλψης τα τελευταία δύο χρόνια.
Οι νέες κατευθύνσεις του ΠΟΥ για μια ολοκληρωμένη φροντίδα, σε ότι αφορά το κομμάτι των ηλικιωμένων, συνιστούν τρόπους με τους οποίους οι υπηρεσίες που βασίζονται στην κοινότητα μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη των σωματικών και διανοητικών ικανοτήτων των ηλικιωμένων. Οι κατευθυντήριες γραμμές απαιτούν επίσης από τους παρόχους υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής μέριμνας να συντονίζουν τις υπηρεσίες τους, γύρω από τις ανάγκες των ηλικιωμένων μέσω προσεγγίσεων όπως ολοκληρωμένα σχέδια αξιολόγησης και περίθαλψης.
«Τα συστήματα υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν είναι προετοιμασμένα όσο χρειάζεται για τους ηλικιωμένους πληθυσμούς», λέει ο Δρ John Beard, Διευθυντής του Τμήματος Γήρανσης και Ζωής του WHO.
«Όλοι σε όλα τα επίπεδα της υγείας και της κοινωνικής φροντίδας, από τους παρόχους πρώτης γραμμής έως τους ανώτερους ηγέτες, έχουν να διαδραματίσουν έναν ρόλο που συμβάλλει στη βελτίωση της υγείας των ηλικιωμένων. Οι νέες κατευθυντήριες γραμμές του ΠΟΥ, παρέχουν τα στοιχεία για τους εργαζόμενους πρωτοβάθμιας περίθαλψης, θέτοντας τις συνολικές ανάγκες των ηλικιωμένων, όχι μόνο στο κομμάτι των ασθενειών, αλλά ενός συνολικότερου πλάνου που αφορά τη φροντίδα τους».
Οι ηλικιωμένοι ενήλικες είναι πιο πιθανό να βιώσουν χρόνιες παθήσεις και συχνά πολλαπλές παθήσεις ταυτόχρονα. Ωστόσο, τα σημερινά συστήματα υγείας επικεντρώνονται γενικά στην ανίχνευση και αντιμετώπιση μεμονωμένων οξέων ασθενειών.
«Αν τα συστήματα υγείας πρέπει να ανταποκριθούν στις ανάγκες των ηλικιωμένων πληθυσμών, πρέπει να παρέχουν συνεχή φροντίδα, επικεντρωμένη στα θέματα που έχουν σημασία για τους ηλικιωμένους , θέματα όπως το χρόνιο πόνο, τις δυσκολίες στην ακοή, το βλέμμα, το περπάτημα, ή την εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων. Αυτό, θα απαιτήσει μια πιο ολοκληρωμένη παρέμβαση και πρακτικές.
Ορισμένες χώρες έχουν ήδη μπει στο κομμάτι των «έξυπνων» επενδύσεων που καθοδηγούνται από την Παγκόσμια Στρατηγική για τη Γήρανση και την Υγεία του ΠΟΥ.
Μερικά παραδείγματα:
- Η Βραζιλία εφάρμοσε ολοκληρωμένες αξιολογήσεις και επέκτεινε τις υπηρεσίες της για τους ηλικιωμένους.
- Η Ιαπωνία ενσωμάτωσε μακροχρόνια ασφάλιση περίθαλψης για την προστασία των ανθρώπων από το κόστος της περίθαλψης.
- Η Ταϊλάνδη ενίσχυσε την ενσωμάτωση της υγειονομικής και κοινωνικής μέριμνας όσο το δυνατόν πλησιέστερα στον τόπο όπου ζουν οι άνθρωποι,
- Ενώ το Υπουργείο Υγείας στο Βιετνάμ, θα στηριχτεί στο ολοκληρωμένο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης και στον μεγάλο αριθμό ηλικιωμένων κέντρων υγειονομικής περίθαλψης για την καλύτερη κάλυψη των αναγκών των ηλικιωμένων στις κοινότητές τους.
- Στον Μαυρίκιο, το Υπουργείο Υγείας παρέχει καθολική υγειονομική κάλυψη στους ηλικιωμένους, συμπεριλαμβανομένου ενός δικτύου κέντρων υγείας και κλινικών πρωτοβάθμιας περίθαλψης, με πιο περίπλοκες υπηρεσίες σε νοσοκομεία.
- Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ικανοποιούν τις ανάγκες υγείας των ηλικιωμένων, δημιουργώντας περισσότερες πόλεις φιλικές προς την ηλικία.
- Στη Γαλλία, ένα νέο συνεργαζόμενο Κέντρο της ΠΟΥ που ονομάζεται Gerontopole, το οποίο βρίσκεται στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Τουλούζης, συμβάλλει στην προώθηση της έρευνας, της κλινικής πρακτικής και της κατάρτισης για την υγιή γήρανση.
«Η ολοκληρωμένη φροντίδα μπορεί να συμβάλει στην προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς, στη βελτίωση της υγείας και της ευημερίας και να εξασφαλίσει ότι οι ηλικιωμένοι έχουν την ευκαιρία να συμβάλλουν στην ανάπτυξη, αντί να μένουν πίσω», κατέληξε ο Dr Beard.
Πηγή: www.who.int
