Η φτώχεια αναμφίβολα, είναι ένα φαινόμενο με παγκόσμια έκταση, διαχρονικό αλλά και σύγχρονο. Μία πληγή της ανθρωπότητας που αξιολογείται όχι μόνο με τα ποσοστά επιβίωσης, ή ποιότητας ζωής των απανταχού φτωχών, αλλά και με όρους πολιτισμού! Προσπάθειες για τη διασφάλιση των ανθρωπίνων και κοινωνικών δικαιωμάτων, συχνά συναντούν εμπόδια που θέτουν οι πολυδιάστατες όψεις της φτώχειας και οι πολλαπλές επιπτώσεις της στον άνθρωπο και στην κοινωνία.
Το 1993, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ κηρύσσει την 17η Οκτωβρίου ως «Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Φτώχειας», θέτοντας στο παγκόσμιο προσκήνιο πολιτικές για την επίτευξη ενός από τους «Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας», του φιλόδοξου προγράμματος του ΟΗΕ για τη μείωση της φτώχειας στο μισό ως το 2015.
Σήμερα, δύο δεκαετίες και κάτι μετά, ο αγώνας για την εξάλειψη της φτώχειας όσο και ο συμβολικός εορτασμός της 17η Οκτωβρίου έρχονται αντιμέτωποι με μια σκληρή πραγματικότητα. Η φτώχεια ανά τον κόσμο καλά κρατεί και αυξάνεται και όχι μόνο στις ήδη φτωχές και υποανάπτυκτες χώρες, αλλά και στις ευημερούσες του δυτικού κόσμου, θυμίζοντας μας πως η τεχνολογική και η οικονομική ανάπτυξη δεν είναι αυτονόητα συνώνυμες με την έννοια του πολιτισμού, της ευημερίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Η φτώχεια των ανθρώπων στο σύγχρονο κόσμο δεν οδηγεί μόνο στη στέρηση βασικών βιοτικών αγαθών, αλλά αποτελεί παράγοντα παραβίασης θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κοινωνικού αποκλεισμού. Πράγματι, καθώς οι φτωχοί δεν έχουν τη δυνατότητα να καλύψουν βασικές ανάγκες της ζωής, όπως η τροφή, η στέγη, η περίθαλψη, η παιδεία, δεν έχουν ευκαιρίες για εργασία, για κοινωνική συμμετοχή κ.ά, στερούνται θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου.
Οι περισσότεροι άνθρωποι που ζουν σε συνθήκες φτώχειας είναι εγκλωβισμένοι σε ένα φαύλο κύκλο που τους οδηγεί στο κοινωνικό περιθώριο και συχνά στον κοινωνικό τους στιγματισμό.
Ανάμεσα σε αυτούς, άτομα που βιώνουν την έλλειψη στέγης ή/και τον αποκλεισμό από μια αξιοπρεπή κατοικία, αποτελούν την πιο ευάλωτη και κοινωνικά αποκλεισμένη ομάδα. Είναι γεγονός, επιστημονικά τεκμηριωμένο και καταγεγραμμένο ανά τον κόσμο, ότι οι άστεγοι αποτελούν την πιο ακραία μορφή φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού.
Το δικαίωμα στην κατοικία προστατεύεται από το άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και παρά τις εφαρμοζόμενες πολιτικές στο πεδίο της έλλειψης στέγης, ο αριθμός των αστέγων ανά τον κόσμο υπολογίζεται στα 100 εκατομμύρια, με τον μισό από αυτόν τον πληθυσμό να είναι παιδιά (WHO).
Η έλλειψη στέγης αποτελεί έναν ισχυρό αποσταθεροποιητικό παράγοντα στη ζωή ενός ανθρώπου που οδηγεί στον αποκλεισμό άλλων θεμελιωδών δικαιωμάτων όπως η εργασία, η υγειονομική περίθαλψη, η εκπαίδευση, η κοινωνική συμμετοχή κ.λ.π, τροφοδοτώντας τον φαύλο κύκλο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
Πώς είναι λοιπόν δυνατό να μιλάει κανείς για δικαίωμα στη ζωή, την τιμή, την αξιοπρέπεια, την ελευθερία, την ισότητα, την ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή, την ειρήνη… όταν ζει μια περιορισμένη, στερημένη και συχνά εξευτελιστική ζωή;
Πρόβλημα λοιπόν καθοριστικό για την ισορροπία και την ομαλότητα της ζωής στον πλανήτη είναι αυτό της φτώχειας, τόσο στον υπανάπτυκτο, όσο και στον ανεπτυγμένο κόσμο.
Μια συνολική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της φτώχειας με βάση τα ανθρώπινα και κοινωνικά δικαιώματα απαιτεί βιώσιμες και δικαιότερες λύσεις, ικανές να οδηγήσουν στην εξάλειψη της, δίνοντας μεταξύ άλλων, την ευκαιρία στους φτωχούς ανθρώπους να συμμετάσχουν ενεργά στη διαμόρφωση πολιτικών για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων τους και τη δυνατότητα να καταφύγουν σε ένδικα μέσα όποτε αυτά καταπατούνται.
Η Ατζέντα για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του 2030 που περιλαμβάνει την ενσωμάτωση της κοινωνικής, οικονομικής και περιβαλλοντικής διάστασης για την εξάλειψη της φτώχειας, υπόσχεται τον τερματισμό αυτής έως το 2030.
Μία φιλόδοξη υπόσχεση που απαιτεί φιλόδοξα και αποτελεσματικά μέτρα.
Ίδωμεν…
Η «ΚΛΙΜΑΚΑ» συνεχίζει, για περισσότερο από δύο δεκαετίες, δράσεις για την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού και την (επαν)ένταξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Με παρεμβάσεις στους τομείς της υγείας, της εκπαίδευσης, της απασχόλησης, της στέγασης, της κοινωνικής συμμετοχής κά, πιστεύοντας και στοχεύοντας στην αναπτυξιακή κοινωνική ένταξη των αποκλεισμένων και όχι απλά στην αναδιανομή του πλούτου ή την στείρα φιλανθρωπία.
