Την Τετάρτη 13 Δεκεμβρίου 2017, ο Ψυχίατρος και Επιστημονικά Υπεύθυνος του Κέντρου Ημέρας «Ιόλαος», κ. Δημόκριτος Σαραντίδης έκανε μια εισήγηση με θέμα «Δύο αυτοκτονίες & ένας φόνος σε Ψυχιατρική Μονάδα Νοσηλείας: Εμπειρία και Διαχείριση» στο Κέντρο ημέρας για την πρόληψη της Αυτοκτονίας, στην Κλίμακα. Η προσέγγισή του, βιωματική, ο λόγος του απλός κι επιστημονικός συνάμα και οι προβληματισμοί που προέκυψαν μετά την ομιλία του, ενδιαφέροντες και σίγουρα πολύ χρήσιμοι. Παρακάτω, μοιραζόμαστε μαζί σας τα πιο σημαντικά σημεία της εισηγήσεώς του, ξεκινώντας κάπως «αναδρομικά»… Στη συνέχεια ακολουθούν κάποιοι προβληματισμοί, αλλά και πορίσματα.
Εν έτη 2000 σε Ψυχιατρική Μονάδα Νοσηλείας δημόσιου νοσοκομείου…
«Είχαμε θέσει έναν όρο. Ήταν σαν άγραφος κανόνας, αλλά κανόνας. Αν ένας ασθενής ήταν αυτοκτονικός, θα έπρεπε να τον παρακολουθεί κάποιος νοσηλευτής, ή νοσηλεύτρια διαρκώς»… Όλα τα παράθυρα, είχαν κάγκελα. Δεν υπήρχε περίπτωση να συμβεί κάτι μη αναστρέψιμο. Ωστόσο συνέβη και δεν ήταν ένα.
Παραλείψεις
«Είχαμε πει ότι δέκα η ώρα όλοι οι ασθενείς θα είναι στα κρεβάτια τους. Δεν τηρήθηκε ποτέ αυτό»
«Δε θα υπάρχει στο σαλόνι ασθενής, χωρίς να είναι μαζί του κάποιος από το προσωπικό. Ούτε αυτό τηρήθηκε»
«Στη νυχτερινή βάρδια που είναι τρία άτομα, είχαμε πει πως οι δύο θα είναι άντρες. Ούτε αυτό τηρήθηκε. Τις περισσότερες φορές ήταν δύο γυναίκες και ένας νοσοκόμος»
«Κάποτε είχα αναφέρει στη διοίκηση πως από τη στιγμή που θα μπούνε μέσα αναγκαστικές νοσηλείες, αυτό συνεπάγεται με βαρύτερα περιστατικά κατά τεκμήριο… άρα πρέπει να ληφθούν κάποια μέτρα ώστε να καλύπτονται. Αυτό θα μπορούσε να είναι και έξτρα προσωπικό… Δεν έγινε επίσης τίποτα»
«Ενδεχομένως, διότι ποτέ δε ξέρεις τι μπορεί να συμβεί, αν τηρούνταν κάποιοι στοιχειώδεις κανόνες, ίσως να μην είχαν συμβεί άσχημα περιστατικά. Περιστατικά δηλαδή που κατά πάσα πιθανότητα, θα μπορούσαν να έχουν αποτραπεί» σημειώνει ο Ψυχίατρος και Επιστημονικά Υπεύθυνος του Κέντρου Ημέρας Ιόλαος της Κλίμακα, Σαραντίδης Δημόκριτος και στη συνέχεια μας αναλύει με κάθε λεπτομέρεια πως προέκυψαν στην ίδια ψυχιατρική κλινική, δύο αυτοκτονίες και ένα φόνος.
Ήταν όντως μοιραία τα περιστατικά, ή μπορούσαν να προληφθούν;
Ακολουθεί μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση, μέσα από την οποία προκύπτουν τα εξής ερωτήματα και προβληματισμοί:
Προβληματισμοί
Εν έτη 2017 κατά πόσο έχουν διαφοροποιηθεί τα πράγματα στις Ψυχιατρικές Μονάδες Νοσηλείας;
Έχουν παρθεί τα κατάλληλα μέτρα ασφαλείας από τους αρμόδιους, προκειμένου να αποτρέπονται βίαια και πολλές φορές μη αναστρέψιμα περιστατικά;
Ποιες οι ευθύνες του νοσηλευτικού προσωπικού τελικά; Ποιες του νοσοκομείου και ποιες των γιατρών;
Είναι έτοιμο και ειδικά εκπαιδευμένο το σύνολο όλων αυτών, προκειμένου να διαχειριστούν περιστατικά που εν δυνάμει μπορούν να φτάσουν σε «ακρότητες»;
Τι θα μπορούσε να είχε τελικά συμβεί, προκειμένου να μην είχαμε φτάσει σε δύο αυτοκτονίες και ένα φόνο στην προκειμένη; Ποιες ενέργειες θα έπρεπε να γίνουν;
Πορίσματα
Το όποιο ατύχημα, ή δυστύχημα εν τέλει είναι αποτέλεσμα πολλών αδυναμιών σε ένα ευρύτερο σύστημα.
Η ευθύνη δεν είναι μόνο υποχρέωση. Πρέπει οι ψυχίατροι να μπαίνουν σε μια διαδικασία να «δουν» κάτι παραπέρα. Η «προβλεψιμότητα» της κατάστασης ενός ασθενή, παίζει ρόλο πρωταρχικό.
Το ίδιο το σύστημα οφείλει να ενισχύει τις δικλίδες ασφαλείας, ώστε να μπορεί η χ,ψ κλινική να κάνει το έργο της όσο πιο ουσιαστικά και καλά γίνεται.
Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας πρέπει να εκπαιδεύονται κατάλληλα ως προς τη διαχείριση αυτοκτονικών ασθενών, δεδομένου ότι ψυχιατρική κλινική που δεν έχει αυτοκτονικούς ασθενείς, σημαίνει πως απλά δε νοσηλεύει αυτοκτονικούς, όπως μια μονάδα εμφραγμάτων, αν δεν έχει θανάτους, σημαίνει πως δε βάζει εμφραγματίες.
