Αν κάποιος ξέρει κάτι περισσότερο για αποχή από φίλους και οικογένεια είναι οι αστροναύτες. Από τις πρώτες κιόλας διαστημικές αποστολές με κάψουλες λίγο μεγαλύτερες από τους ίδιους, οι αστροναύτες έχουν ξεπεράσει τα φυσικά, ψυχολογικά και συναισθηματικά όρια του χρόνου διεξάγοντας την έρευνα τους στο διάστημα. Τις τελευταίες δεκαετίες, η NASA ανησυχεί ολοένα και περισσότερο για το συναισθηματικό κόστος του χρόνου που αφιερώνεται στις διαστημικές αποστολές. «Η απομόνωση είναι να είσαι μόνος σε έναν περιορισμένο χώρο και αυτό το συναίσθημα επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου», λέει ο Bill Paloski, διευθυντής του προγράμματος ανθρώπινης έρευνας της NASA (HRP).
«Όσο πιο πολύ ένα άτομο μένει σε ένα τέτοιο περιβάλλον τόσο περισσότερα προβλήματα προκύπτουν».
Στο πλαίσιο της προσπάθειας κατανόησης αυτών των δυνητικών προβλημάτων και της προετοιμασίας των αστροναυτών, η NASA χρηματοδότησε την αποστολή HI-SEAS στις πλαγιές της Mauna Kea της Χαβάης. Το περιβάλλον, που μοιάζει με τον Άρη, προσφέρει στους συμμετέχοντες μια ρεαλιστική προσομοίωση της ζωής τους εκεί. Κατά τη διάρκεια καθεμίας από τις έξι αποστολές μεταξύ 2013 και 2018, τα πληρώματα τεσσάρων έως έξι ατόμων λειτουργούσαν με ανεξαρτησία και προσπάθησαν να διατηρήσουν τόσο την αυτοπεποίθηση όσο και τη λογική τους για έναν ολόκληρο χρόνο.
Η NASA δεν είναι μόνη σε αυτή την προσπάθεια: από το 2007 έως το 2011, τρία πληρώματα εθελοντών συμμετείχαν σε μια προσομοιωμένη μελέτη απομόνωσης, που ονομάζεται Mars-500, υποστηριζόμενη από τη Ρωσία, την Κίνα και την ESA.
Το Μάρτιο του 2019, οι συμμετέχοντες στην επιστημονική διεθνή έρευνα σε ένα επίγειο σταθμό (SIRIUS) -18/19 εργάστηκαν τέσσερις μήνες σε απομόνωση. Η Κίνα έχει επίσης εκτελέσει μια σειρά από πειράματα απομόνωσης του πληρώματος στη προσομοιωμένη μονάδα του Lunar Palace 1.
Οι αστροναύτες λοιπόν γνωρίζουν πολλά για την απομόνωση, την κοινωνική απομάκρυνση και τη ζωή σε μικρούς χώρους έχοντας περιορισμένους πόρους.
Ποιος μπορεί λοιπόν να μας δώσει καλύτερες συμβουλές στις τρέχουσες κοινωνικές συνθήκες εκτός από αυτούς τους «ειδικούς της απομόνωσης;»
Δείτε την «μεγαλύτερη εικόνα» και θέστε ρεαλιστικές προσδοκίες
«Κάντε μια ειλικρινή εκτίμηση της κατάστασης σας» συμβουλεύει ο Δρ Chiao, ο οποίος πέρασε πάνω από 229 ημέρες στο διάστημα κατά τη διάρκεια αρκετών αποστολών. «Ποιους πόρους διαθέτετε και πόσο καιρό θα βρίσκεστε σε αυτή την κατάσταση; Αυτό σας βοηθά να προετοιμαστείτε.» Οι αστροναύτες της NASA γνωρίζουν γενικά πόσο καιρό θα διαρκέσει κάθε αποστολή τους και τι πόρους θα χρειαστούν. Αυτό είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα σε σχέση με εμάς εδώ στη γη που αντιμετωπίζουμε το αβέβαιο χρονοδιάγραμμα του πότε θα σταματήσουμε να ακολουθούμε τα μέτρα του κατ’οίκον περιορισμού και της κοινωνικής απομόνωσης. Ο Δρ Chiao μοιράστηκε μια ιστορία προετοιμασίας σχετικά με μια αποστολή έξι μηνών, η οποία επεκτάθηκε τελικά σε 12 μήνες. Γνωρίζει επίσης το αίσθημα της αβεβαιότητας: «Αυτό ήταν ένα είδος σοκ για εμάς επειδή είχαμε εκπαιδευτεί επί τρεισήμισι χρόνια έχοντας αυτή την προσδοκία έξι μηνών (διάρκεια της αποστολής). Έτσι, αυτό σας δείχνει πώς η αβεβαιότητα μπορεί να δημιουργηθεί και να έρθει σε αντίθεση με τις δικές σας προσδοκίες.» Στο τέλος της ημέρας, αποκτώντας προοπτική και κοιτώντας την «μεγαλύτερη εικόνα» των πραγμάτων μπορεί να σας βοηθήσει σε σημαντικό βαθμό.
Οι αστροναύτες μπορούν να κοιτάξουν κάτω, στη γη, και να υπενθυμίσουν στους εαυτούς τους ότι αποστολές τους ωφελούν τους κατοίκους της. Εμείς από την άλλη μεριά, στη γη, πρέπει να θυμόμαστε ότι όλα αυτά τα μέτρα βοηθούν στη διάσωση ζωών, μια εξίσου ισάξια αποστολή.
Μείνετε ενεργοί και κρατήστε το μυαλό σας απασχολημένο
Ο John Grunsfeld, συνταξιούχος αστροναύτης της NASA και επισκευαστής του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble πέρασε πάνω από 59 ημέρες στο διάστημα. Σημειώνει ότι συγκριτικό πλεονέκτημα των αποστολών αστροναυτών σε σχέση με τις τρέχουσες πολιτικές κοινωνικής απομάκρυνσης και απομακρυσμένης εργασίας αποτελεί το γεγονός ότι η NASA κρατά τους αστροναύτες πολύ απασχολημένους. «Σχεδόν κάθε λεπτό της ημέρας είναι γεμάτο με καθήκοντα», δηλώνει ο Δρ. Grunsfeld. «Ενώ ήμασταν απομονωμένοι, είχαμε τακτική επαφή με την γη. Σε κάποιες περιπτώσεις, η επαφή ήταν τόσο συχνή που επιθυμούσαμε απλά να μας άφηναν ήσυχους να κάνουμε τη δουλειά μας». Όσο για εμάς, ο Δρ. Grunsfeld συνιστά τα εξής:
«Ξεκινήστε κάτι καινούριο που θέλατε να κάνετε αλλά δεν είχατε χρόνο. Εκμεταλλευτείτε το χρόνο σας για να μάθετε μια νέα δεξιότητα.»
Κρατήστε το σώμα σας ενεργοποιημένο
«Στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, η άλλη βασική δραστηριότητα για τη διατήρηση της καλής υγείας – του νου και του σώματος – είναι η τακτική άσκηση», λέει ο Δρ. Grunsfeld. Οι αστροναύτες υποχρεούνται να περνούν αρκετές ώρες καθημερινά με άσκηση. Αυτό βοηθά στη διατήρηση της φυσικής τους ευεξίας και επίσης δείχνει τα ψυχολογικά οφέλη της άσκησης όσον αφορά την καταπολέμηση της κατάθλιψης και άλλων θεμάτων ψυχικής υγείας.
Ακόμη και τώρα που εισερχόμαστε σε καθεστώς κατ’οίκον περιορισμού, οι περισσότερες οδηγίες στις ΗΠΑ επιτρέπουν στους πολίτες να μπορούν να μετακινηθούν από το σπίτι τους για να ασκηθούν (πεζοπορία, βόλτα, τρέξιμο ή ποδηλασία) με την προϋπόθεση ότι διατηρείται πάντα μία απόσταση ασφαλείας. «Προσπαθήστε να κάνετε κάποια άσκηση κάθε μέρα, έξω εάν είναι δυνατόν, διατηρώντας παράλληλα απόσταση», συμβουλεύει ο Δρ. Grunsfeld.
Κρατήστε τον «σταθμό» σας καθαρό και άνετο
«Στο σπίτι σας, κάνετε το περιβάλλον σας όσο το δυνατόν πιο άνετο», συμβουλεύει ο Δρ Chiao. «Βεβαιωθείτε ότι τα συστήματα λειτουργούν, προλάβετε τυχόν δυσλειτουργίες». Παραφράζοντας αυτή την πρόταση, σημαίνει ότι πρέπει να βεβαιωθείτε ότι ο λέβητας ή το πλυντήριο σας δεν πρόκειται να χαλάσουν, η στέγη σας δεν θα καταρρεύσει και ότι θα διατηρήσετε το σπίτι σας ένα ζεστό και άνετο μέρος. Μια άλλη συμβουλή είναι να βεβαιωθείτε ότι κάθε άτομο στο σπίτι σας έχει το δικό του χώρο για να ξεφύγει από το υπόλοιπο «πλήρωμα»: «Στο ISS, ένα πράγμα που έχουμε μάθει είναι να βεβαιωθούμε ότι κάθε μέλος του πληρώματος έχει τον προσωπικό του χώρο τον οποίο μπορεί να διακοσμήσει με οικογενειακές φωτογραφίες και να βρεθεί μόνο του όταν το θελήσει», δηλώνει ο Δρ. Grunsfeld.
«Για τους ανθρώπους που περιορίζονται στα σπίτια τους ή τα διαμερίσματα τους με άλλους ανθρώπους, η σύστασή μου είναι να προσπαθήσουν να περάσουν λίγο χρόνο «μακριά» κάθε μέρα για να δώσουν την ευκαιρία στους εαυτούς τους να έχουν ένα «διάλειμμα κοινωνικοποίησης».
Εφοδιαστείτε
Το έχετε ξανακούσει σίγουρα, σταματήστε να αγοράζετε όλα τα χαρτιά τουαλέτας, αυγά και λοιπά λαχανικά. «Προσπαθήστε να αποφύγετε την επιθυμία σας να αγοράζετε πράγματα λόγω πανικού γιατί θα συμβάλλετε στη δημιουργία ελλείψεων που θα βλάψουν τους πάντες» συμβουλεύει ο Δρ. Chiao. «Είναι σημαντικό να διατηρήσετε τις προμήθειές σας, αλλά εάν όλοι βγαίνουν και απλά αγοράζουν κανονικά αυτό που χρειάζονται, τότε θα είμαστε όλοι εντάξει με τις υπάρχουσες προμήθειες.»
Διατηρείστε ανοιχτά κανάλια επικοινωνίας
Σε προηγούμενες αποστολές, οι αστροναύτες είχαν επικοινωνία – μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου κάθε οκτώ ώρες και τηλεφωνήματα μέσω του Διαδικτύου με οικογένεια και φίλους όποτε οι δορυφόροι ευθυγραμμίζονταν.
Σήμερα, οι αστροναύτες στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό βρίσκονται σε συνεχή επαφή με τη Γη, γεγονός που συμβάλλει στη μείωση της αίσθησης της απομόνωσης και της μοναξιάς που βιώνουν: «Τα τελευταία χρόνια στη ISS έχουμε ηλεκτρονικό ταχυδρομείο σε πραγματικό χρόνο», λέει ο Dr. Chiao . «Έχουμε πρόσβαση στο Διαδίκτυο σε πραγματικό χρόνο. Και έτσι η απομόνωση δεν είναι τόσο μεγάλη όσο ήταν πριν.»
Ο Δρ Grunsfeld συνιστά την ίδια πολιτική για εμάς στη γη: «Να συνδέεστε συχνά με την οικογένεια και τους φίλους – διαδικτυακά, βέβαια».
Κάντε πράξεις που βοηθούν τους άλλους και σας φτιάχνουν την διάθεση
Tο χιούμορ (όλα αυτά τα μιμίδια που συνεχίζουμε και στέλνουμε ο ένας στον άλλον), οι μικρές ευχάριστες εκπλήξεις και κάποια σημειώματα για να πούμε «Σε σκέφτομαι και ελπίζω να είσαι καλά» μπορούν να βοηθήσουν στην καταπολέμηση της απόστασης που αισθανόμαστε λόγω της κοινωνικής αποστασιοποίησης. «Έβρισκα φωτογραφίες από διαφορετικά μέρη στη γη που σήμαιναν κάτι ιδιαίτερο για ένα μέλος της οικογένειας ή για κάποιον συγγενή ή φίλο και τις έστελνα», εκμυστηρεύεται ο Δρ Chiao. «Και με τη σειρά τους, μου έστελναν φωτογραφίες ή σύντομα βίντεο κλιπ. Με βοηθούσε πολύ στην ψυχολογία μου.» Όλες οι φωτογραφίες και τα μηνύματα βοηθούν λοιπόν ,όπως και απροσδόκητα δώρα ή τηλεδιασκέψεις και βιντεοκλήσεις με την οικογένεια σας.
